سینمای مستند بلژیک

سینمای بلژیک از الگوی نقاشی بیش از سینما تاثیر پذیرفت.

آهنگ روستایی، هانری استورک، بلژیک، 1942.

Symphonie Paysanne

سینمای مستند بلژیک
سینِت ونساندو
محسن قادری

بررسی کوتاهی درباره سینمای مستند بلژیک ازآغاز تاکنون.

اغلب گفته می شود که سینمای بلژیک از الگوی نقاشی بیش از سینما تاثیر پذیرفته است و این آشکارا نشان دهنده اهمیت سینمای مستند و به ویژه « فیلم درباره هنر »* در تاریخ سینمای این کشور است. هانری استورک (1)، شارل دوکوکلر (2) و آندره کووَن (3) در آوازه جهانی این مکتب مستند هنری که در سال های 1930 آغازشد نقش ویژه داشتند.

دیگر سنت توانمند فیلم سازی بلژیک که تا حدی ریشه در نخستین مستندنگاری های تاریخ استعماری این کشور (به ویژه در کنگو یا زئیر کنونی) داشت مستند قوم نگاری، سیاسی اجتماعی و صنعتی بود که به تولید آثار کلاسیک ارزشمندی چون « تنگدستی در بوریناژ » (4) (1933) ساخته استورک و یوریس ایونز انجامید. تا واپسین سال های دهه 1960 بیش تر مستندهای بلژیک را وزارت اقتصاد (فیلم های گردشگری) و وزارت آموزش و پرورش (فیلم ها درباره هنر، فیلم های قوم نگاری) سرمایه گذاری می کردند. سه چهره برجسته سینمای سیاسی اجتماعی دهه 1960 بلژیک پل مه یر (5)، ژان بریسمه (6) و فرانس بوینز (7) بودند.

قوانین تازه ای که در 1964 و1967 در بلژیک به تصویب رسید تولید فیلم در این کشور را دو پاره کرد: گروه فلامان ها و فرانسه زبان ها. از این پس مستندهای فلامان (هلندی زبان) و فرانسه زبان هریک راه های جداگانه ای در پیش گرفتند. در بلژیکِ فلامان، نسل نوین و پرتوانی از مستندسازان پا به میان نهادند: کریستیان مسنیل (8)، بوریس لهمان (9)، پاتریسیا و اتین ورهاخن (10) و شماری دیگر برخی ازاین مستندسازان بودند که به پایه ریزی CBA در 1978 یاری رساندند. در سال های گذشته پیوند نزیک با ایستگاه های تلویزیونی، نجات بخش سینمای مستند بلژیک بوده است.ATBF (تلویزیون دولتی فرانسه زبان) و نیز برنامه سازی های اخیر شبکه آرته 21 سنت پایدار و مستحکمی در این زمینه پدید آورده است.

درگروه « فلامان » برخی چهره های شاخصی که کار در زمینه مستند را ادامه دادند اینها بودند: فرانس بوینز، راب دخرت (11) و دیگر اعضا گروه « سینمای زودگذر » (12) که همگی با دشواری های سرمایه گذاری مستند روبرو بودند. برخی از اینان از بخش فیلم سازی مستند BRT (تلویزیون دولتی هلندی زبان) بودجه می گرفتند اما این بخش درسال 1975 برچیده شد. از این پس فیلم سازی مستند در بخش های فرهنگ، هنر، دانش، سرگرمی و آگاهی رسانی پراکنده شد. برخی چهره های شناخته شده ای که در این چارچوب کارمی کردند اینها هستند: موریس دوویلد (13)(سازنده رشته فیلم های تاریخی)، یان نکرز (14) (سازنده فیلم ها درباره زئیر)، پل بتلبرگ (15) (سازنده فیلم های آموزشی)، استفان دکوستر (16) (سازنده مستندهای ویدیویی). تلویزیون تجاری فلامان (VTM) با کارهای پل جامبرز (17) راه « آگاهی سرگرمی » (18) را در پیش گرفت اما رشته فیلم های تاثیرگذاری را نیز درباره بازماندگان هولوکوست با نام « واپسین شاهدان » (19) (1992) پخش می کرد که کارگردان آنها مستند ساز جوان با استعداد، لوکاس واندر تالن (20) بود.

* Film sur l'art

Henri Storck. 1
Charles Dekeukeleire . 2
André Cauvin. 3
Misère au Borinage. 4
Paul Meyer. 5
Jean Brismée. 6
Frans Buyens. 7
Christian Mesnil. 8
Boris Lehman. 9
Patricia and Etienne Verhaegen. 10
Robbe de Hert. 11
Fugitive Cinema group.12
Maurice de Wilde. 13
Jan Neckers. 14
Paul Bottelberghs. 15
Stefaan Decostere. 16
Paul Jambers. 17
infotainment. 18

همآمیزی دو واژه Information و Intertainment

De laatste Getuigen/The Last Witnesses .19
Luckas Van der Talen .20


همپیوند

سازنده مستند، بیننده مستند (فارسی)

پایگاه هانری استورک

هانری استورک (فرانسوی)

گفت و گو با هانری استورک (انگلیسی)

برگرفته از

Encyclopedia of European Cinema

edited by Cinette Vincendeau
First Published in 1995
By Cassell and the British Film Institute