لف کولوشوف، (1899-1970)
لف کولوشوف
1899-1970
محسن قادری
لف کولوشوف (1) یکی از پایه گذاران سینمای شوروی است. وی در آغاز ژانویه 1899 در تامبوف زاده و پس ازمرگ پدرش ساکن مسکو شد. خانجونکوف او را که در دانشکده هنرهای زیبا نقاشی خوانده بود در سال 1916 به استودیوهای خود فراخواند و وی در اینجا مسئول ساخت دکور برای کارگردان شناخته روس اوژنی بوئر شد و با وی دوستی گرفت.
او درسال 1917 طراح صحنه، دستیار اوژنی بوئر و بازیگر فیلم « در جست و جوی خوشبختی » است. در همین سال نخستین فیلم اش « پروژه مهندس پرایت » را می سازد که « نخستین فیلم روسی بر پایه مفهوم مونتاژ با تصاویری آشکارا ساخته و پرداخته بر پایه قوانین مونتاژ » است (لف کولوشوف. گفت وگوی ضبط شده در مسکو در سال1965).
کولوشوف در 1919-20 مسئول فیلم های خبری ارتش سرخ است. او و ادوارد تیسه دراینجا و در شرایطی اغلب بسیار خطرناک گزارش هایی درباره جنگ داخلی فراهم می کنند. او در پایان سال 1919 در کانون فنی سینما برای دانش آموزان مردودی دروس جبرانی برگزارمی کند. دستاوردهای ارزشمندش به وی امکان پایه گذاری گروهی با نام « آزمایشگاه کولوشوف » را می دهد که از اعضای آن زن هنرپیشه روس الکساندرا خوخلوآ و فیلم سازان آینده چون آیزنشتین، وزولد پودوفکین، بوریس بارنه، لئونید ابولونسکی، سرژکوماروف، ولادیمیرفوگل، ا.رایخ، میخاییل دولر، والری اینکیژنوف هستند. لف کولوشوف که در این سالیان بیست و یک سال بیش تر ندارد جوان ترین و درخشان ترین استاد سینماست.
او در1920 همراه با شاگردانش یک « فیلم پلیسی انقلابی » با نام « در جبهه سرخ » می سازد که در جبهه های غرب به هنگام نبرد با لهستانی های سفید (= ضدانقلاب) فیلم برداری شده است؛ فیلمی درآمیخته به سکانس های مستند و صحنه های داستانی.
کولوشوف فن شناس و نگره پرداز در پی تجربه های خود بر آن می شود که از« قوانین » هنر سینما با تکیه بر منابع مونتاژ رهایی یابد. او در 1917 تجربه خویش را با چیزی ژرفا می بخشد که « جلوه کولوشوف » خوانده می شود. دراین شیوه، برای نمونه، تصویر یکسان موسژوکین بازیگر روس به گروه ناهمسان تصاویر بشقاب سوپ، درِ زندان و تصاویر موقعیت های عاشقانه پیوند می خورد. حالت چهره بازیگر هنگامی که تصویرش به هریک از این تصاویر برش می خورد کاملا دیگرگون به نظرمی رسد. کولوشوف از اینجا مونتاژ را همچون بنیاد و پایه کار فیلم سازی به شناسایی می رساند.
لف کولوشوف دوشیوه مونتاژ پیشنهاد می دهد:
1. مونتاژ واکنش (= رفلکس) که بر احساسات اثر می گذارد و می توان آن را مونتاژ تاثربرانگیز خواند. در این شیوه مونتاژ، نمایی که در روند منطقی کنش به کار گرفته می شود بر تماشاگر تاثیر واکنشی دارد.
2. مونتاژ جاذبه ها که نمودارشدن یک ایده را به دنبال دارد و اندیشه را به بازی وامی دارد. در این شیوه، برخورد دو نما با ویژگی ناهمسان تماشاگر را به ورای روند منطقی کنش می برد.
از دید کولوشوف بازیگرمی بایست با دقت یک عروسک خیمه شب بازی بازی کند (« با همه هیجان همپیوند با جنب و جوش تن ») و فیلم ساز است که مونتاژ بازیگر را به اجرا می گذارد. او هنرمند سینما را ساختمان ساز می دانست واین همان تزی بود که سبب می شد او را به « شکل گرایی » (= فرمالیزم) متهم کنند. اعضا گروه کولوشوف در 1926 پراکنده شدند.
در همین دوره است که کولوشوف نخستین شاهکار خود Dura Lex را می سازد که ارزش های آن به ویژه در دکوپاژ و بازی های بازیگران آن نهفته است. کولوشوف در1933« تسلی دهنده بزرگ » را از روی آثار « اوهنری » نویسنده امریکایی می سازد. فیلم بر سه زمینه ناهمگون نوشته شده است: بر زمینه واقعیت (زندگی اوهنری در زندان)، زمینه داستان (زندگی زن داستان که در روایت های نویسنده به کارگرفته شده و اوبا خواندن قصه خود را تسلی می دهد) و زمینه ساختگی (دستکاری در زندگی واقعی جیمی والنتین « شکننده » گاوصندوق ها از سوی اوهنری).
کارها و اندیشه های کولوشوف آنچنان که بایسته بود ارج نهاده نشد. او که در بیش تر زمان ناگزیر به کناره گیری از کار خود بود وقت اش را صرف تدریس می کرد تا آنکه از سال 1944 فعالیت کارگردانی اش در « کانون ملی فیلم سازی » VGIK به پایان رسید. لف کولوشوف در سی ام مارس 1970 در مسکو درگذشت.
کتاب شناسی (فرانسه)
عصر سینما و دیگر نوشته ها، ترجمه والری پوزنر، لوزان، انشتارات لژدوم، 1994.
L'Art du cinéma et autres écrits, traduction de Valérie Pozner,
Lausanne,L'Age d'Homme,1994
به سوی نظریه بازیگر، نوشتارهای همایش لف کولوشوف، دانشگاه لوزان، 1990.
Vers une théorie de l'acteur,
Actes du colloque Lev Kouléchov à l'université de Lausanne,1990
فیلم شناسی
1918. پروژه مهندس پرایت
1918. آواز عاشقانه ناتمام
1919. فیلم های خبری.
1920. در جبهه سرخ
1924. ماجراهای آقای وست درسرزمین بلشویک ها
1925. پرتو مرگ
1926. دورالکس
1927. روزنامه نگار
1929. دو-بولدی-دو
1929. قناری شاد
1930. چهل دل
1930. شکاف
1931. افق
1933. تسلی دهنده بزرگ
1934. دزد منظره
1936. دوخوندا
1940. سیبری نشین ها
1941. فرود در آتشفشان
1942. سوگند تیمور
1942. چریک های جوان
1943. ما اهالی اورال
برگرفته از سینه کلوب کان
(1) Lev Koulechov به فرانسه
Lev Kuleshov به انگلیسی.
نام لف کولوشوف به روسی:
Лев Кулешов
1899-1970
محسن قادری
لف کولوشوف (1) یکی از پایه گذاران سینمای شوروی است. وی در آغاز ژانویه 1899 در تامبوف زاده و پس ازمرگ پدرش ساکن مسکو شد. خانجونکوف او را که در دانشکده هنرهای زیبا نقاشی خوانده بود در سال 1916 به استودیوهای خود فراخواند و وی در اینجا مسئول ساخت دکور برای کارگردان شناخته روس اوژنی بوئر شد و با وی دوستی گرفت.
او درسال 1917 طراح صحنه، دستیار اوژنی بوئر و بازیگر فیلم « در جست و جوی خوشبختی » است. در همین سال نخستین فیلم اش « پروژه مهندس پرایت » را می سازد که « نخستین فیلم روسی بر پایه مفهوم مونتاژ با تصاویری آشکارا ساخته و پرداخته بر پایه قوانین مونتاژ » است (لف کولوشوف. گفت وگوی ضبط شده در مسکو در سال1965).
کولوشوف در 1919-20 مسئول فیلم های خبری ارتش سرخ است. او و ادوارد تیسه دراینجا و در شرایطی اغلب بسیار خطرناک گزارش هایی درباره جنگ داخلی فراهم می کنند. او در پایان سال 1919 در کانون فنی سینما برای دانش آموزان مردودی دروس جبرانی برگزارمی کند. دستاوردهای ارزشمندش به وی امکان پایه گذاری گروهی با نام « آزمایشگاه کولوشوف » را می دهد که از اعضای آن زن هنرپیشه روس الکساندرا خوخلوآ و فیلم سازان آینده چون آیزنشتین، وزولد پودوفکین، بوریس بارنه، لئونید ابولونسکی، سرژکوماروف، ولادیمیرفوگل، ا.رایخ، میخاییل دولر، والری اینکیژنوف هستند. لف کولوشوف که در این سالیان بیست و یک سال بیش تر ندارد جوان ترین و درخشان ترین استاد سینماست.
او در1920 همراه با شاگردانش یک « فیلم پلیسی انقلابی » با نام « در جبهه سرخ » می سازد که در جبهه های غرب به هنگام نبرد با لهستانی های سفید (= ضدانقلاب) فیلم برداری شده است؛ فیلمی درآمیخته به سکانس های مستند و صحنه های داستانی.
کولوشوف فن شناس و نگره پرداز در پی تجربه های خود بر آن می شود که از« قوانین » هنر سینما با تکیه بر منابع مونتاژ رهایی یابد. او در 1917 تجربه خویش را با چیزی ژرفا می بخشد که « جلوه کولوشوف » خوانده می شود. دراین شیوه، برای نمونه، تصویر یکسان موسژوکین بازیگر روس به گروه ناهمسان تصاویر بشقاب سوپ، درِ زندان و تصاویر موقعیت های عاشقانه پیوند می خورد. حالت چهره بازیگر هنگامی که تصویرش به هریک از این تصاویر برش می خورد کاملا دیگرگون به نظرمی رسد. کولوشوف از اینجا مونتاژ را همچون بنیاد و پایه کار فیلم سازی به شناسایی می رساند.
لف کولوشوف دوشیوه مونتاژ پیشنهاد می دهد:
1. مونتاژ واکنش (= رفلکس) که بر احساسات اثر می گذارد و می توان آن را مونتاژ تاثربرانگیز خواند. در این شیوه مونتاژ، نمایی که در روند منطقی کنش به کار گرفته می شود بر تماشاگر تاثیر واکنشی دارد.
2. مونتاژ جاذبه ها که نمودارشدن یک ایده را به دنبال دارد و اندیشه را به بازی وامی دارد. در این شیوه، برخورد دو نما با ویژگی ناهمسان تماشاگر را به ورای روند منطقی کنش می برد.
از دید کولوشوف بازیگرمی بایست با دقت یک عروسک خیمه شب بازی بازی کند (« با همه هیجان همپیوند با جنب و جوش تن ») و فیلم ساز است که مونتاژ بازیگر را به اجرا می گذارد. او هنرمند سینما را ساختمان ساز می دانست واین همان تزی بود که سبب می شد او را به « شکل گرایی » (= فرمالیزم) متهم کنند. اعضا گروه کولوشوف در 1926 پراکنده شدند.
در همین دوره است که کولوشوف نخستین شاهکار خود Dura Lex را می سازد که ارزش های آن به ویژه در دکوپاژ و بازی های بازیگران آن نهفته است. کولوشوف در1933« تسلی دهنده بزرگ » را از روی آثار « اوهنری » نویسنده امریکایی می سازد. فیلم بر سه زمینه ناهمگون نوشته شده است: بر زمینه واقعیت (زندگی اوهنری در زندان)، زمینه داستان (زندگی زن داستان که در روایت های نویسنده به کارگرفته شده و اوبا خواندن قصه خود را تسلی می دهد) و زمینه ساختگی (دستکاری در زندگی واقعی جیمی والنتین « شکننده » گاوصندوق ها از سوی اوهنری).
کارها و اندیشه های کولوشوف آنچنان که بایسته بود ارج نهاده نشد. او که در بیش تر زمان ناگزیر به کناره گیری از کار خود بود وقت اش را صرف تدریس می کرد تا آنکه از سال 1944 فعالیت کارگردانی اش در « کانون ملی فیلم سازی » VGIK به پایان رسید. لف کولوشوف در سی ام مارس 1970 در مسکو درگذشت.
کتاب شناسی (فرانسه)
عصر سینما و دیگر نوشته ها، ترجمه والری پوزنر، لوزان، انشتارات لژدوم، 1994.
L'Art du cinéma et autres écrits, traduction de Valérie Pozner,
Lausanne,L'Age d'Homme,1994
به سوی نظریه بازیگر، نوشتارهای همایش لف کولوشوف، دانشگاه لوزان، 1990.
Vers une théorie de l'acteur,
Actes du colloque Lev Kouléchov à l'université de Lausanne,1990
فیلم شناسی
1918. پروژه مهندس پرایت
1918. آواز عاشقانه ناتمام
1919. فیلم های خبری.
1920. در جبهه سرخ
1924. ماجراهای آقای وست درسرزمین بلشویک ها
1925. پرتو مرگ
1926. دورالکس
1927. روزنامه نگار
1929. دو-بولدی-دو
1929. قناری شاد
1930. چهل دل
1930. شکاف
1931. افق
1933. تسلی دهنده بزرگ
1934. دزد منظره
1936. دوخوندا
1940. سیبری نشین ها
1941. فرود در آتشفشان
1942. سوگند تیمور
1942. چریک های جوان
1943. ما اهالی اورال
برگرفته از سینه کلوب کان
(1) Lev Koulechov به فرانسه
Lev Kuleshov به انگلیسی.
نام لف کولوشوف به روسی:
Лев Кулешов
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر