ارول موریس،مستند ساز امریکایی

ارول موریس

ارول موریس
نوشته اریک مو

محسن قادری

من هیچ وقت موافق نظر گدار نبودم که فیلم حقیقت است 24 بار در ثانیه.با اندکی تفاوت من رو نوشت دیگری از این فکرارائه می دهم: «فیلم دروغ هایی است 24 بار در ثانیه.»جمله تقریبا همان است منتها با اندکی تفاوت.
ارول موریس

ارول موریس متولد 5 فوریه درهیولت نیویورک است .او دوره لیسانس تاریخ را دردانشگاه ویسکانسین-مدیسون گذراند و سپس برای دوره کارشناسی ارشد و دکترای فلسفه در دانشگاه پرینستون و دانشگاه کالیفرنیا-برکلی نام نویسی کرد.او آنگاه به فراگیری سینما نزد ورنر هرتزوگ پرداخت که در عبارت مشهوری گفته بود اگر دانش آموزاو بتواند فیلمی که مدت هاست درباره اش صحبت می کند را تمام کند کفش خود را خواهد خورد.این فیلم که به شهرت هم رسید اولین کار بلند موریس بود: دروازه های بهشت.هرتزوگ به عهد خود وفا کرد و در فیلم کوتاه لس بلانک که عنوان مناسبی هم دارد و در سال 1980ساخته شده به گفته خود عمل کرد.عنوان این فیلم چنین است:

ورنرهرتزوگ کفشش را می خورد

فیلم شناسی
مه جنگ:یازده درس از زندگی رابرت س.مک نامارا/2003

اول شخص،مجموعه تلویزیونی/2000
جناب مرگ:ظهور و سقط فرد آ.لوشر/1999
سریع،ارزان و بدون نظارت/1997
تاریخچه زمان/1991
باد تاریک/1991
خط نازک آبی/1988
ورنون،فلوریدا/1981
دروازه های بهشت/1978

جوایز مهم
اسکار بهترین مستند 2004 برای فیلم مه جنگ

جشنواره فیلم سادانس
جایزه بزرگ هیات داوران برای بهترین مستند،1992برای فیلم تاریخچه زمان
جایزه بهترین مستند از سوی فیلم میکرز ترافی،1992برای فیلم تاریخچه زمان

نهاد جهانی مستند
جایزه آی دی ای،1988برای فیلم خط نازک آبی

زندگی و فیلم ها
موریس قواعد مستند و سینما وریته را به شدت نقد می کند،مکتبی که معتقد به اصالت ذاتی حقیقت فیلم شده است. او درباره فیلم دروازه های بهشت به مخاطبان خود درهاروارد گفت:«تصمیم داشتم همه قواعد را درهم بشکنم.» او به جای کاربرد تجهیزات ساده قابل حمل ترجیح می دهد ازتجهیزات استودیویی سنگین استفاده کند.وی ازمردم می خواهد که مستقیما با دوربین صحبت کنند،شگردی که کاملا درتضاد با این ایده است که دوربین های مستند می بایست پنهان و بی حضور باشند.«آیا آنچه من انجام داده ام اصالتش بیشتریا کمترازسینما وریته است؟نظر من این است که اصالتش نه کمتر و نه بیشتر است.

ورنون،فلوریدا انتخابی دور از ایده اصلی موریس بود.او در آغازقصد داشت حکایت شهری در فلوریدا را بازگو کند که تعدادی ازساکنان آن به گونه شبهه انگیزکوشیده بودند با قطع دست و پایشان ازحق بیمه برخوردار شوند. موریس پی برد که هیچ یک از این افرادحاضربه صحبت درباره این کلاهبرداری هولناک نیستندوحتی خویشاوند یکی ازاینان هنگام انجام پژوهش های مقدماتی این فیلم، موریس را سخت به باد کتک گرفت.او در عوض فیلم دیگری درباره ساکنان دورافتاده حومه نزدیک ورنون ساخت.فیلمی که نشان گر مهارت موریس در یافتن عمق موضوع درمکان و موضوعی ناآشناست.

موریس درپی تامین بودجه برای طرح های نوین خود درمیانه دهه 80به عنوان کارآگاه به کارمی پرداخت. ارزش این انتخاب شغلی، درفیلم خط نازک آبی مشهود است که به عنوان« نخستین راز سینمایی که پرده از روی یک جنایت برداشته»شناخته می شود.حاصل این فیلم تبرئه راندال آدامز بود که به خطا به خاطر قتل یک افسر پلیس تگزاس در آستانه اعدام قرارداشت.

ازآن زمان تاکنون موریس همچنان از بدنامی!خود بهره برده است.تاریخچه زمان فیلمی درباره زندگی وکار استفن هاگینگز فیزیک دان،نخستین مستند اوست که برایش جوایزی به همراه داشته است.او درفیلم سریع، ارزان وبدون نظارت به گونه ای تمام و کمال داستان چهار متخصص را بیان می دارد که ظاهرا درحوزه های متفاوتی به کار مشغولند: یک رام کننده شیر،یک متخصص موش کور افریقایی،باغبانی که تصویرحیوانات عظیم الجثه را در پرچین های گیاهی حک می کند و دانشمندی که طراح روبات است.جناب مرگ به بررسی زندگی فرد آ.لوشر می پردازد که درحرفه اش به عنوان طراح وتعمیرکارصندلی الکتریکی، اتاق های گاز و نظایر آن گرفتارآمده است. او پس از آن که معلوم می شود به انکار هولوکوست برخاسته کارش را از دست می دهد.

موریس در سال 2000مجموعه تلویزیونی بسیار تحسین برانگیزی با نام اول شخص را برای شبکه براوو(و بعدا برای شبکه ای اف سی)ساخت و در آن ازوسیله ابداعی خود موسوم به«اینتروترون»(نوع تغییر یافته تله پرامتر یا متن نما)استفاده کرد که به موضوعات انسانی اوامکان می دهد تاهمزمان هم در تماس چشمی با او باشند وهم مستقیم به دوربین بنگرند.مه جنگ به عنوان بهترین مستند 2004 نخستین اسکاررا برای موریس به همراه آورد.این فیلم به شکل مصاحبه ای طولانی است که با رابرت مک نارا وزیردفاع امریکا در دوره جنگ ویتنام انجام شده است.موریس که در آن سالیان،فعال سیاسی صلح طلب به شمار می رفت در این فیلم می کوشد با امکان دادن به مک نامارا درارائه روایت خود از تاریخ، نفرتی را فرونشاند که زمانی نسبت به این چهره سیاسی داشته است.

موریس افزون بر این ها مجموعه فیلم های تبلیغاتی به یاد ماندنی وجذابی برای شرکت های اپل و دیگر شرکت های شناخته شده ساخته است.او با این کار در پی آن است که توان سرمایه گذاری مستقل کارهایش و در نتیجه احاطه خلاق برمستندهایش را به دست آورد.

در وب سایت ارول موریس می توانید افزون برمطالب وگفت و گوها، پاره های کوتاهی از فیلم های او،فیلم کوتاه او برای اسکار وهمه فیلم های تبلیغاتی اش که اغلب سرشاراز ایده های ناب و ساده اند را ببینید .اینترنت سرعت بالا ونصب برنامه کویک تایم ضروری است.