اهمیت مستند

فیلم برداری مستند در موزه لوور پاریس، فرانسه،1976.این
.مستند با دوربین فیلم برداری اکلر ان پی آر فیلم برداری شد

اهمیت مستند

ویکتور الکساندر
ویکتور الکساندر فیلم سازی است که به موضوع مذهب مسیحیت و خاستگاه های بنیادی آن دلبسته است.

محسن قادری

هانری ترویا در زندگی نامه لف تولستوی، نویسنده نامدار روس، ماجرای نخستین برخورد او با پدیده فیلم را نقل می کند.این ماجرا به ژانویه 1888 و به محله آربات درمسکو باز می گردد. سونیا دخترتولستوی اصرارداشت پدرش را به تماشای فیلم ببرد که در آن هنگام پدیده ای افسون سازبود. نخستین گفته های تولستوی پس از دیدن فیلم چنین بود:« تصاویری از مکان ها، ملودرام و رویدادی خنده دار در پایان.» وهنگام ترک سالن:« چقدر این می تواند ابزار شگفتی باشد در مدارس برای مطالعه جغرافی و شیوه زندگی مردم. امااین هم مثل هرچیز دیگری به فحشا کشیده می شود.

هنگامی که نخستین بار مطالعه فیلم در دانشگاه ایالتی سان فرانسیسکو را در اواخر سال های شصت آغاز کردم مجذوب فیلم های مستند شدم که بخشی از برنامه درسی بودند. دکتر جان فل، مدیر گروه فیلم، پس زمینه های مطالعاتی وسیعی درزمینه تاریخ هنرهای مردمی داشت. اوشناخت گسترده ای درباره جاز، رادیو، تلویزیون و رسانه های همگانی داشت و عموما بر این اعتقاد بود که آموزش های فیلم سازان می بایست همه هنرها را دربر بگیرد. او آموزگاری فوق العاده بود که به نسل ما فیلم سازان درکی عمیق و گسترده نسبت به فیلم وپیدایی آن همچون یک قالب هنری بی همتا بخشید.

برای من فیلم برداری به سبک مستند جالب ترین روش نگریستن جهان و نقل یک داستان است.من روش ساخته و پرداخت شده ای که برپایه آن فیلم های سینمایی طرح ریزی و ساخته می شوند را دوست ندارم.اگر فیلم بر پایه رمان یا متنی تئاتری ساخته می شود باید پذیرفت که فرایند فیلم سازی صرفا رسانه ای مقلد است که هیچ عنصر هنری در آن نهفته نیست. گمان می کنم فیلم های بزرگ هنگامی به درستی پدیدار شوند که رمان یا متن تئاتری به گونه موفقیت آمیز به فیلم برگردانده شده باشد. فرایند اقتباس مهم است. با این حال، بسیاری مواقع، به چنین کاری توصیه نمی شود، چراکه مخاطب اثر اولیه بسیار وسیع تر ازمخاطب یک اقتباس سرهم بندی شده ازآن اثر است. در این مرحله چه بسا علائق تجاری پا به میان بگذارند و فرصت ظهور تجربه سینمایی بی همتایی را ازبین ببرند.

ظرفیت کاوش و بررسی،همکاری وخلاقیت در فیلم مستند بسیار وسیع تر است. با این حال، بسیاری از مستندها از پیش نگاشته می شوند و این فرایند ممکن است واقعیت یا حقیقت مستند را ازمیان ببرد.ممکن است محصول نهایی هنگامی که از پیش نگاشته می شود بسیار تاثیرگذار یا سرگرم کننده تربه نظر رسد اما مستند دیگر مستند بودنش را از دست می دهد و هرنوع خلاقیت هنری در طی فیلم برداری ناگزیر از میان می رود. فکر می کنم کار به گونه خلاقه در طی فیلم برداری مستند اصلی بنیادی است. من از ثبت لجظه لذت می برم، از روشن کردن دوربین هنگامی که حوادث پیش از آمادگی گروه فیلم برداری اتفاق می افتند .مردم دوست دارند خود واقعی شان را جلو دوربین جعل کنند، شیوه لباس پوشیدن و سخن گفتن شان را. اما من ترجیح می دهم واقعیت لحظه را همان گونه که هست به ثبت رسانم. فیلم مستند باید همچون داستانی که نخستین بار رخ می دهد پیش چشمان بیینده بازگشوده شود.

از دید من بسیار خلاقانه است که به عنوان فیلم بردار مستند ساز کار کنم و قاب بندی و زاویه یک نما هنگام رخ دادن رویداد را تجربه کنم. فیلم برداری در چنین مواردی معمولا بسیار زیباتر است زیرا صحنه درگذر لحظه ثبت می شود.صدا نیز بسیار اصیل تر و تجربه کار به طور کلی پویا تر است.

فکر می کنم فیلم های داستانی نیز می توانند به همین گونه فیلم برداری شوند. حتی رخدادهایی که در سر صحنه خلق می شوند می توانند داستانی باشند اما سبک مستد داشته باشند.به اعتقاد من جنبش موج نوی سینمای فرانسه به این شیوه بسیار کار کرده است. همچنین فدریکو فلینی و میکل آنجلو آنتونیونی. از میان فیلم های فلینی آمارکود و از فیلم های آنتونیونی حادثه به این سبک کار بسیار نزدیکند. فکر می کنم نشانه هایی از این نوع فیلم سازی درسینمای امروز نمود می یابد.