بغداد خاموش/ روشن

بغداد خاموش/ روشن
فرانسه،2002، بتاکم اس پی، رنگی،86 دقیقه

ملک محسن قادری

هنگامی که فردی تبعیدی به کشورش باز می گردد دیدارش به تناقض ها و احساسات قوی درآمیخته است. این تناقض هنگامی فزونی می گیرد که کشوراوعراق باشد: سرزمینی که مردمانش در رنج و تیره روزی به سرمی برند. بغداد خاموش/ روشن ،عراق را با مجموعه تصاویری ازچهره ها، جنگ افزارها و اشک ها و دور ازکلیشه ها و اخبار تلویزیونی نشان می دهد، تصاویری از واقعیت کردستان که تنها ظاهری آزاد دارد.سرزمینی که چهره مخوف صدام بر آن سایه افکنده ومردمانش درانبوه دشواری ها به سرمی برند.کارگردان با طنزی گزنده و صدایی آرام ما را به درون جاده ه ها، کوه ها واردوگاه های دردبار پناه جویان می برد وازواقعیات زندگی آدم ها می گوید و با این همه از داوری و قضاوت می پرهیزد. بیشتر تصاویر فیلم دور از چشم سربازان و نیروهای امنیتی صدام و به صورت مخیفیانه فیلم برداری شده اند. سلمان همه جا در اردوگاه ها و شهرها گفته های قربانیان یک نظام مخوف را به ثبت می رساند.برخی از گفت و گوکنندگان کمونیست هایی هستند که سلمان تصویرشان را به نمایش نمی گذارد و تنها درعنوان بندی پایانی ازحزب کمونیست کردستان در کنار احزاب و سازمان های دیگرسپاس گذاری می کند.راهنما به سلمان توضیح می دهد که این ترس طبیعی است زیرا شما در عراق هستید.مرد ی با گوش های بریده خوشحال است که چون دیگران از قانقاریا نمرده و با این همه ازدیدن خود درآینه بیمناک است. او که دیدش ضعیف است از خرید عینک می پرهیزد زیرا دوست ندارد آن را باریسمان دور سرش ببندد. بغداد خاموش و روشن تنها تصویر تیره روزی را نشان نمی دهد بلکه نشان گر موسیقی، آواز، و مهمانی هاست، نشانگر اراده و خوش خلقی ملتی که نماز به جا می آورد و برای زندگی بهتر می جنگد.

فیلم که در دوره پیش از اشغال عراق می گذرد سربازان ارتش صدام حسین را نشان می دهد که درسراسر کشورجز مناطق کرد نشین شمال که در دست نیروهای سازمان ملل است ، نظام سرکوبگر عراق را پاس می دارند. سعد سلمان فیلم ساز عراقی که طی 30 سال در تبعید در فرانسه به سر می برد، برای دیدار با مادرش که در بغداد در بستر مرگ افتاده به کشورش بازمی گردد. او راه خود را در جاده های ناامن کردستان در پیش می گیرد وبدون توجه به حضور در مناطق ممنوعه نظامی، مسیر های قاچاق و پست های بازرسی نظامی، به عشایر عرب، روستائیان کرد که ازاردوگاه انفال می گریزند، روستاییان و کشاورزانی که بدون دریافت غرامت خانه هایشان نابود می شود و ازخانه وسرزمین شان رانده می شوند و به پناهجویان سرکوب شده ای بر می خورد که هزاران تن ازهم میهنانشان ناپدید شده اند. گروه فیلم سازی پس از ممانعت های پیاپی سرانجام از مرز نامشخصی می گذرند که کردستان را از بقیه عراق جدا می کند، آنها دردسرهای سفر را با آمیزه ای ازطنز و ادراده از سر می گذرانند. فیلمی جاده ای با احساس عمیقی از پوچی که شهادتی درباره زندگی عراقیان پیش از اشغال است

زندگی فیلم ساز
سعد سلمان زاده 1950 بغداد، دانش آموخته دانشکده هنرهای زیبای این شهر است که چندگاهی چون مدیر هنری تلویزیون عراق به کار پرداخت. وی به دلایل سیاسی کشورش را در 1974 ترک گفته و از 1976 در فرانسه به عنوان فیلم ساز و روزنامه نگار می زید

فیلم شناسی
به دلیل شرایط-1982

روزی روزگاری بیروت-1984
رمبو، ساعت گریز-1990
با من مخالفت کن شیبام-1992
رویکردهای گوناگون به روسری-1994
روادید بهشت-1996
محاکمه ک،عمر غداد-1998

شناسه فیلم به فرانسه

Réalisation, scénario : Saad Salman
Image : Hawri Aziz, Khalil Loka et Saad Salman
Son : Fikri Babaker
Montage : Vincent L’Hostis et Saad Salman
Interprètes : Salah al-Hamdani
Production : Vents du Sud Productions (France)

Contact : Vents du Sud Productions 9-17,
rue Henri Poincaré – 75020 Paris – Fran
E-mail : vdsprod@noos.fr