نوشته ای درشناخت ده مرکز برجسته آموزش دانشگاهی و نادانشگاهی مستند جهان همراه با نشانی وبسایت های آنها.
کاتلین گراهام
23 دسامبر 2008
محسن قادری
این روزها پیدا کردن مرکزمناسبی برای آموزش فیلم سازی داستانی کار بسیارآسانی است. ده فهرست برتر این گونه مراکز مشتی از این خروار است و از آن سو جست و جوی عبارت « آموزش فیلم سازی » (learn filmaking) در گوگل بیش از 30.000 یافته را دربرمی گیرد. اما دانشجویانی که می خواهند چگونگی ساخت فیلم مستند را فرابگیرند چه باید بکنند؟ هرچند بسیاری از بهترین برنامه های آموزش دانشگاهی فرصت هایی نیز برای آموزش اندک فیلم سازی ناداستانی ارائه می دهند اما برنامه هایی که توجه خود را تنها بر این موضوع گذاشته باشند بسیار کمیاب اند. معمولا هنگامی که زمان ارائه موضوع پایان نامه یا پروژه پایان ترم فرا می رسد به دانش جویان فیلم سازی آزادی بیشتری داده می شود اما تا آن زمان کار درسی آنها سمت و سوی مشخص دارد.
با این همه، این موضوع نباید مستند سازان جویای نام را دلسرد کند. در دهه گذشته دروس بسیار زیادی برای برآوردن نیازهای آموزشی آنها پدید آمده که برخی از بهترین های آنها تنها در دو سال گذشته شکل گرفته اند. در ادامه این مطلب، ده نمونه از برترین برنامه های آموزشی کمیاب مستند بدون نظم و توالی خاصی معرفی می شوند. یادآوری می شود که این گروه از برنامه ها به گونه مساوی به مراکز ارائه مدرک دانشگاهی و نادانشگاهی تقسیم شده است.مرکز پژوهش های مستند دانشگاه دوک
Duke Center for for Documentary Studiesدانشگاه دوک یک دوره کارشناسی میان رشته ای و دوره آموزش پیوسته ارائه می دهد که هر دو بر عکاسی و تاثیر آن بر مستند تکیه دارند. این برنامه آموزشی هممچنین توجه زیادی به تاریخ شکل هنر دارد و تاکید دروس امسال بر مستندهای کلاسیک و سنت های فیلم مستند است. دانشجویان تشویق می شوند که کار درسی مرتبط را در گروه های دیگر دانشگاه همچون گروه تاریخ و جامعه شناسی پی بگیرند و کارهایی تولید کنند که به مستند همچون عامل دگرگونی اجتماعی نگریسته باشند. در واقع، این مرکز برنامه ای با نام « سواد از راه عکاسی » را به اجرا درمی آورد که در آن دانشجویان مدارس دولتی محلی کارگاه هایی را می گذرانند تا تصاویری از زندگی خود بگیرند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید مرکز پژوهش های مستند دانشگاه دوک
کاتلین گراهام
23 دسامبر 2008
محسن قادری
این روزها پیدا کردن مرکزمناسبی برای آموزش فیلم سازی داستانی کار بسیارآسانی است. ده فهرست برتر این گونه مراکز مشتی از این خروار است و از آن سو جست و جوی عبارت « آموزش فیلم سازی » (learn filmaking) در گوگل بیش از 30.000 یافته را دربرمی گیرد. اما دانشجویانی که می خواهند چگونگی ساخت فیلم مستند را فرابگیرند چه باید بکنند؟ هرچند بسیاری از بهترین برنامه های آموزش دانشگاهی فرصت هایی نیز برای آموزش اندک فیلم سازی ناداستانی ارائه می دهند اما برنامه هایی که توجه خود را تنها بر این موضوع گذاشته باشند بسیار کمیاب اند. معمولا هنگامی که زمان ارائه موضوع پایان نامه یا پروژه پایان ترم فرا می رسد به دانش جویان فیلم سازی آزادی بیشتری داده می شود اما تا آن زمان کار درسی آنها سمت و سوی مشخص دارد.
با این همه، این موضوع نباید مستند سازان جویای نام را دلسرد کند. در دهه گذشته دروس بسیار زیادی برای برآوردن نیازهای آموزشی آنها پدید آمده که برخی از بهترین های آنها تنها در دو سال گذشته شکل گرفته اند. در ادامه این مطلب، ده نمونه از برترین برنامه های آموزشی کمیاب مستند بدون نظم و توالی خاصی معرفی می شوند. یادآوری می شود که این گروه از برنامه ها به گونه مساوی به مراکز ارائه مدرک دانشگاهی و نادانشگاهی تقسیم شده است.مرکز پژوهش های مستند دانشگاه دوک
Duke Center for for Documentary Studiesدانشگاه دوک یک دوره کارشناسی میان رشته ای و دوره آموزش پیوسته ارائه می دهد که هر دو بر عکاسی و تاثیر آن بر مستند تکیه دارند. این برنامه آموزشی هممچنین توجه زیادی به تاریخ شکل هنر دارد و تاکید دروس امسال بر مستندهای کلاسیک و سنت های فیلم مستند است. دانشجویان تشویق می شوند که کار درسی مرتبط را در گروه های دیگر دانشگاه همچون گروه تاریخ و جامعه شناسی پی بگیرند و کارهایی تولید کنند که به مستند همچون عامل دگرگونی اجتماعی نگریسته باشند. در واقع، این مرکز برنامه ای با نام « سواد از راه عکاسی » را به اجرا درمی آورد که در آن دانشجویان مدارس دولتی محلی کارگاه هایی را می گذرانند تا تصاویری از زندگی خود بگیرند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید مرکز پژوهش های مستند دانشگاه دوک
مرکزمستند دانشگاه جورج واشینگتون
The Documentary Center at
George Washington University
اگربه دنبال برنامه ای با پایه های محکم در زمینه تاریخ و نظریه هستید دروس شش ماهه دانشگاه جورج واشینگتون گزینه بسیار مناسبی است. دانشجویان این مرکزمستند نخست به فراگیری دروس تحلیلی می پردازند و تشویق می شوند که پیش از به دست گرفتن دوربین بگذارند ایده هایی که برای طرح های آینده خود دارند به پختگی برسد. گروه کوچک (15 نفره ای) از دانشجویان پس از چهارهفته شناخت روش و رویکرد مستند به کمک نمایش فیلم ها و کارهای نوشتاری، فراگیری مبادی تولید را آغاز می کنند. گروه در پایان موضوعی را برای فیلم پایان نامه خود انتخاب می کند و همگی در هشت هفته پایانی با هم بر روی آن کار می کنند. نینا گیلدن سیوی مدیر این مرکز همچنین مدیر اجرایی « سیلورداکس: جشنواره مستند شبکه دیسکاوری/AFI » است که به دانشجویان فرصت بی مانندی می دهد تا فیلم های مستندسازان حرفه ای این حوزه را ببینند و در گردهمایی های آموزشی شرکت کنند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه آموزشی بنگرید مرکز مستند دانشگاه جورج واشینگتونکانون مستند دانشگاه فلوریدا
University of Florida
The Documentary Institute
کانون مستند دانشگاه فلوریدا با دعوت ازفیلم سازانی چون دی. ای. پنبیکر (« به گذشته ننگر »،1967)، پترگیلبرت (فیلم بردار « رویاهای حلقه »، 1994)** و مارگرت درین (تهیه کننده اجرایی مجموعه مستند « تجربه امریکایی »، شبکه تلویزیونی PBS) شهرتی برجسته دارد. برنامه دو ساله فوق لیسانس این کانون تاکید زیادی بر تاریخ مستند دارد و حتی درسی نیزدرباره اخلاق فیلم سازی ناداستانی ارائه می دهد. دانشجویان افزون بر دسترسی به پیشرفته ترین تجهیزات و تسهیلات همچنین فرصت دارند که در فاصله دو سال کار درسی خود در تابستان به کارورزی بپردازند. هماهنگ کننده طرح کارورزی در دانشگاه فلوریدا دانشجویان را در مراکزی چون National Geographic، گروه « تولیدات مستند شبکه تلویزیونی HBO »، و شبکه تلویزیونی Discovery به کارورزی می گمارد. فیلم های تولید شده در این کانون جوایز بسیاری دریافت داشته اند و در مراکزی چون جشنواره فیلم زیر زمینی نیویورک و جشنواره جهانی فیلم ونکوور به نمایش درآمده اند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه آموزشی بنگرید کانون مستند دانشگاه فلوریدا
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه آموزشی بنگرید مرکز مستند دانشگاه جورج واشینگتونکانون مستند دانشگاه فلوریدا
University of Florida
The Documentary Institute
کانون مستند دانشگاه فلوریدا با دعوت ازفیلم سازانی چون دی. ای. پنبیکر (« به گذشته ننگر »،1967)، پترگیلبرت (فیلم بردار « رویاهای حلقه »، 1994)** و مارگرت درین (تهیه کننده اجرایی مجموعه مستند « تجربه امریکایی »، شبکه تلویزیونی PBS) شهرتی برجسته دارد. برنامه دو ساله فوق لیسانس این کانون تاکید زیادی بر تاریخ مستند دارد و حتی درسی نیزدرباره اخلاق فیلم سازی ناداستانی ارائه می دهد. دانشجویان افزون بر دسترسی به پیشرفته ترین تجهیزات و تسهیلات همچنین فرصت دارند که در فاصله دو سال کار درسی خود در تابستان به کارورزی بپردازند. هماهنگ کننده طرح کارورزی در دانشگاه فلوریدا دانشجویان را در مراکزی چون National Geographic، گروه « تولیدات مستند شبکه تلویزیونی HBO »، و شبکه تلویزیونی Discovery به کارورزی می گمارد. فیلم های تولید شده در این کانون جوایز بسیاری دریافت داشته اند و در مراکزی چون جشنواره فیلم زیر زمینی نیویورک و جشنواره جهانی فیلم ونکوور به نمایش درآمده اند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه آموزشی بنگرید کانون مستند دانشگاه فلوریدا
دروس مستندسازی کارگاه رسانه ای دانشگاه مِین
Maine Media Workshop's Documentary Filmmaking Courses
هرچند دانشگاه مِین یک برنامه جامع چهار هفته ای فیلم مستند ارائه می دهد کارگاه های فشرده تر و تخصصی تر این دانشگاه آن را از دیگر مراکز آموزشی متمایز می سازد. دانشجویان می توانند از میان فهرست قابل توجه دروس کم یابی چون « تولید مستند تاریخی » و « هنر گفت و گو » دست به انتخاب زنند. مدرسه مِین شاید بهترین فرصت برای دانشجویانی است که پیش تر در فیلم سازی داستانی مهارت یافته واکنون در پی تجربه های پیش رفته ترمستند اند. آنها به جای دنبال کردن دروس مبتدی می توانند به گونه مستقیم ساخت مستند بلند را فرابگیرند بدون آنکه لازم باشد کلاس های غیرضروری تولید را دوباره بگذرانند. جک مک دانلد که واحد چهار هفته ای و بسیاری از کارگاه های فشرده تر را تدریس می کند نویسنده و کارگردان و برنده جایزه Emmy است که کارهایش در شبکه های تلویزیونی « نشنال جئوگرافیک اکسپلورر »، دیسکاوری، TLC و PBS به نمایش درآمده اند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید کارگاه های رسانه ای مدرسه مین
Maine Media Workshop's Documentary Filmmaking Courses
هرچند دانشگاه مِین یک برنامه جامع چهار هفته ای فیلم مستند ارائه می دهد کارگاه های فشرده تر و تخصصی تر این دانشگاه آن را از دیگر مراکز آموزشی متمایز می سازد. دانشجویان می توانند از میان فهرست قابل توجه دروس کم یابی چون « تولید مستند تاریخی » و « هنر گفت و گو » دست به انتخاب زنند. مدرسه مِین شاید بهترین فرصت برای دانشجویانی است که پیش تر در فیلم سازی داستانی مهارت یافته واکنون در پی تجربه های پیش رفته ترمستند اند. آنها به جای دنبال کردن دروس مبتدی می توانند به گونه مستقیم ساخت مستند بلند را فرابگیرند بدون آنکه لازم باشد کلاس های غیرضروری تولید را دوباره بگذرانند. جک مک دانلد که واحد چهار هفته ای و بسیاری از کارگاه های فشرده تر را تدریس می کند نویسنده و کارگردان و برنده جایزه Emmy است که کارهایش در شبکه های تلویزیونی « نشنال جئوگرافیک اکسپلورر »، دیسکاوری، TLC و PBS به نمایش درآمده اند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید کارگاه های رسانه ای مدرسه مین
گروه فیلم و ویدیوی مستند دانشگاه استنفورد
Stanford University
Documentary Film and Video
یکی از مهم ترین مزایای این دوره دوساله M.F.A* (کارشناسی ارشد هنرهای زیبا) این است که از دروس پایه آغازمی شود. دانشجویان افزون بر یادگیری همه جنبه های تولید فیلم دیجیتال همچنین در زمینه فیلم 16 م م نیز تبحر می یابند و به آنها درک بهتری از خاستگاه های راستین فیلم سازی مستند داده می شود. اگرچه فهرست دروس انتخابی موجود چندان زیاد نیست، دانشجویان کارشناسی ارشد آموزش پایه ای محکمی در زمینه نظریه و تاریخ و همچنین در زمینه مقدمات فیلم سازی در جهان واقعیت به دست می آورند و با گذراندن واحد عملی تولید، چم وخم های برنامه ریزی مالی مستند را فرا می گیرند. دانشجویان هنگام کار بر روی فیلم پایان نامه خود به سیستم تدوین « Final Cut Pro » دسترسی دارند. فیلم های پایان نامه دانشجویان سال پیش در برخی از معتبرترین جشنواره ها چون جشنواره ساندانس، برلین و ادینبورا پذیرفته شدند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید گروه هنر وتاریخ هنر دانشگاه استنفورد، پژوهش های فیلم و رسانه
Stanford University
Documentary Film and Video
یکی از مهم ترین مزایای این دوره دوساله M.F.A* (کارشناسی ارشد هنرهای زیبا) این است که از دروس پایه آغازمی شود. دانشجویان افزون بر یادگیری همه جنبه های تولید فیلم دیجیتال همچنین در زمینه فیلم 16 م م نیز تبحر می یابند و به آنها درک بهتری از خاستگاه های راستین فیلم سازی مستند داده می شود. اگرچه فهرست دروس انتخابی موجود چندان زیاد نیست، دانشجویان کارشناسی ارشد آموزش پایه ای محکمی در زمینه نظریه و تاریخ و همچنین در زمینه مقدمات فیلم سازی در جهان واقعیت به دست می آورند و با گذراندن واحد عملی تولید، چم وخم های برنامه ریزی مالی مستند را فرا می گیرند. دانشجویان هنگام کار بر روی فیلم پایان نامه خود به سیستم تدوین « Final Cut Pro » دسترسی دارند. فیلم های پایان نامه دانشجویان سال پیش در برخی از معتبرترین جشنواره ها چون جشنواره ساندانس، برلین و ادینبورا پذیرفته شدند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید گروه هنر وتاریخ هنر دانشگاه استنفورد، پژوهش های فیلم و رسانه
کمپ فیلم سازی مستند آکادمی رسانه های دیجیتال
Digital Media Academy's Documentary Filmmaking Camp
دوره متمرکز یک هفته ای مستند با نگاه به فیلم سازان نوآموزی برنامه ریزی شده که می خواهند آشنایی کوتاه اما جامعی از این کار به دست آورند. دانش آموزان به فضایی کمپ مانند وارد می شوند و این گزینه را دارند که در مدرسه به عنوان دانش آموز « شبانه روزی » بمانند یا تنها در کلاس های ساعت هشت و نیم تا چهار و نیم هر روز شرکت کنند. جدول زمانی دروس روزانه این مرکز به این شرح است: نظریه و تکنیک به هنگام صبح، کارگاه های تولید تا هنگام ظهر و تمرینات فیلم برداری در بعد از ظهر. برای دانش آموزان واحدهای شبانه غذا و فعالیت های دانشگاهی رایگان است و همین امر برنامه کمپ فیلم سازی مستند آکادمی رسانه های دیجیتال را به گزینه ای عالی برای تحقق رویاهای فیلم سازان نوجوان تبدیل می کند.
Digital Media Academy's Documentary Filmmaking Camp
دوره متمرکز یک هفته ای مستند با نگاه به فیلم سازان نوآموزی برنامه ریزی شده که می خواهند آشنایی کوتاه اما جامعی از این کار به دست آورند. دانش آموزان به فضایی کمپ مانند وارد می شوند و این گزینه را دارند که در مدرسه به عنوان دانش آموز « شبانه روزی » بمانند یا تنها در کلاس های ساعت هشت و نیم تا چهار و نیم هر روز شرکت کنند. جدول زمانی دروس روزانه این مرکز به این شرح است: نظریه و تکنیک به هنگام صبح، کارگاه های تولید تا هنگام ظهر و تمرینات فیلم برداری در بعد از ظهر. برای دانش آموزان واحدهای شبانه غذا و فعالیت های دانشگاهی رایگان است و همین امر برنامه کمپ فیلم سازی مستند آکادمی رسانه های دیجیتال را به گزینه ای عالی برای تحقق رویاهای فیلم سازان نوجوان تبدیل می کند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید مستند سازی درفرهنگستان رسانه های دیجیتالی
مدرسه روزنامه نگاری دانشگاه کالیفرنیا، برکلی
UC Berkeley School of Journalism
برخی ازموضوعات بنیادی برنامه مستند برکلی ممکن است برای فیلم ساز جویای نام غیرضروری به نظر رسد. اما با نگاه به مدرکی که این مدرسه ارائه می دهد - کارشناسی ارشد روزنامه نگاری-لوازم و ضروریات کار در زمینه خبررسانی تلویزیونی اهمیت بیش تری می یابد. این دوره دو ساله تنها بر روش های دیجیتال متمرکز است و آشکارا تاکید زیادی بر کار با تصاویر بایگانی دارد و سبب می شود که این دوره همخوانی زیادی برای دانشجویانی داشته باشد که به مستندهای تاریخی علاقه دارند. اگرچه دانشجویان تا سال دوم تولید عملی ندارند، در آغاز درک بسیارعمیقی از کار خود به دست می آورند. دروسی چون حقوق و اخلاق و تاریخ مستند به آنها امکان می دهد تا تصور روشن تری از نوع کاری که می خواهند انجام دهند و شیوه ای که در نهایت برای اجرای آن در پیش می گیرند داشته باشند. برکلی فرصت های ارزشمندی در اختیار دانشجویان می گذارد تا با چهره های شناخته شده این رسانه دیدار وگفت وگو کنند.
برای آگاهی بیش تر درباره این برنامه بنگرید مدرسه روزنامه نگاری برکلی
پژوهش های رسانه ای مستند « مدرسه جدید »
The New School
Documentary Media Studies
مدرک دانش آموختگی پژوهش های رسانه ای مستندِ « مدرسه جدید » برای مستندسازان جوانی خوب است که از فیلمی که می خواهند بسازند تصور روشن دارند. درواقع، این یکی از مقتضیات شرکت در این برنامه است. دانشجویانی که در « مدرسه جدید » ثبت نام می کنند افزون بر داشتن مدرک کارشناسی نهادی دیگر باید موضوع پایان نامه خود را از پیش آماده کرده و در اختیار داشته باشند. این برنامه یک ساله کوتاه اما جامع دارای دروس بسیار ویژه ای چون « مستند همچون تجربه اجتماعی » و« رسانه های نوپدید و تجربه مستند » است. دانشجویان لازم است در قالب یک واحد جنبی در برنامه های دو هفته یک بار Doc Talk شرکت کنند که کارهای مستندسازان شناخته شده ای چون دی. ای. پنبیکر و راشل گرادی و هایدی اوینگ (کمپ مسیح، 2006) را به نمایش می گذارد. با جایزه اسکاری که سال گذشته سینتیا ویدز دانش آموز پیشین این مدرسه در بخش مستند کوتاه به دست آورد آوازه این مدرسه دو چندان شد.
برای آگاهی بیش تر بنگرید مدرک فارغ التحصلی پژوهش های رسانه ای مستند
The New School
Documentary Media Studies
مدرک دانش آموختگی پژوهش های رسانه ای مستندِ « مدرسه جدید » برای مستندسازان جوانی خوب است که از فیلمی که می خواهند بسازند تصور روشن دارند. درواقع، این یکی از مقتضیات شرکت در این برنامه است. دانشجویانی که در « مدرسه جدید » ثبت نام می کنند افزون بر داشتن مدرک کارشناسی نهادی دیگر باید موضوع پایان نامه خود را از پیش آماده کرده و در اختیار داشته باشند. این برنامه یک ساله کوتاه اما جامع دارای دروس بسیار ویژه ای چون « مستند همچون تجربه اجتماعی » و« رسانه های نوپدید و تجربه مستند » است. دانشجویان لازم است در قالب یک واحد جنبی در برنامه های دو هفته یک بار Doc Talk شرکت کنند که کارهای مستندسازان شناخته شده ای چون دی. ای. پنبیکر و راشل گرادی و هایدی اوینگ (کمپ مسیح، 2006) را به نمایش می گذارد. با جایزه اسکاری که سال گذشته سینتیا ویدز دانش آموز پیشین این مدرسه در بخش مستند کوتاه به دست آورد آوازه این مدرسه دو چندان شد.
برای آگاهی بیش تر بنگرید مدرک فارغ التحصلی پژوهش های رسانه ای مستند
هنرستان فیلم سازی مستند فرهنگستان فیلم نیویورک
New York Film Academy's Documentary Filmmaking Conservatory
برای آگاهی بیش تر بنگرید برنامه مستند سازی آکادمی فیلم نیویورک بخش رسانه های مستند دانشگاه ریرسون
Ryerson University
Documentary Media
New York Film Academy's Documentary Filmmaking Conservatory
این دوره آموزشی فشرده و عملی هرچند تنها یک سال ازعمر آن می گذرد ازقابلیت های بسیاری برخوردار است. آندریا سویفت دانش آموخته دانشگاه کلمبیا و مدیر این برنامه آموزشی تلاش زیادی دارد تا ایده محوری آکادمی فیلم نیویورک را به تحقق برساند: یادگیری از راه عمل. دانش جویان دروس مستند از روز نخست با دوربین به کارمی پردازند و دسترسی گسترده به تجهیزات بیرون از کلاس دارند. از افتخارات این آکادمی این است که برای سخنرانی ها و دوره های آموزشی خود چهره های حرفه ای این رشته را به خدمت می گیرد. دانش آموختگان نخستین دوره این مرکز این فرصت را یافتند که ایده یک برنامه سبک تلویزیون حقیقت را به تهیه کننده ای در شبکه دیسکاوری ارائه دهند و همچنین با باب آیزنهارد (تن آدمی، 1980، سربازان موزیک، 1991) تدوین گر برنده جایزه امی برروی فیلم های پایانه نامه خود به کار بپرداند.
برای آگاهی بیش تر بنگرید برنامه مستند سازی آکادمی فیلم نیویورک بخش رسانه های مستند دانشگاه ریرسون
Ryerson University
Documentary Media
این برنامه کارشناسی ارشد دوساله تنها یک نمونه از برنامه ها در کانادا و یکی از بهترین نمونه های خود تا کنون است. ریرسون همانند دانشگاه دوک تاکید زیادی بر عکاسی دارد و به تازگی « م جموعه بلک استار » را فراهم آورده که منبع بیانی ارزشمندی در بردارنده نزدیک به 300 هزارعکس است. دروس دانشگاه ریرسن نیز به همین اندازه جذاب است و دارای چندین واحد انتخابی پیشرفته چون « موضوع های ارتباطات درون فرهنگی » و «جنبش ها/موضوعات درعکاسی امروز » است. اساتید دانشکده فیلم سازان، پژوهش گران و مورخانی از سراسرجهان اند که فرصت های کارورزی و کارآموزی داخلی و خارجی برای دانشجویان فراهم می آورند.
برای آگاهی بیش تر بنگرید (برنامه) رسانه های مستند دانشگاه ریرسون *Master of Fine Arts
**ساخته Steve James
برای آگاهی بیش تر بنگرید (برنامه) رسانه های مستند دانشگاه ریرسون *Master of Fine Arts
**ساخته Steve James
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر