فیلمی از ریمون دپاردون

ریمون دپاردون

سال های عکاسی(1977-1957)

خودنگاره ریمون دپاردون،عکاس،گزارشگر ومستندساز بزرگ فرانسه

محسن قادری

ریمون دپاردون هنرمندی است که به تعقیب چهره های معروف پرداخته،به کشورهای درحال جنگ سفر کرده،از مبارزه انتخاباتی ژیسکاردیستن فیلم ساخته وبنگاه عکس گاما را بنیان نهاده است.این فیلم خودنگاره ای از او به عنوان عکاس و گزارشگر بزرگ فرانسه است.

ریمون دپاردون با تمرکز بر روی خاطرات خود یا به عبارتی برعکس هایش بیست سال از زندگی خود را برای ما روایت می کند،از هنگامی که مزرعه خانوادگی اش در« ویلفرانش»را ترک می گوید و و به پاریس می آید تا به گزارشگر عکاس بدل شود. فیلم سپس زندگی او تا پایان سال های دهه هفتاد را پی می گیرد و از سفرش به افغانستان می گوید. او درمیانه این سال ها همچنان به تعقیب مخیفیانه ستارگان سینما و چهره های مشهور آواز و سیاست ادامه می دهد و عکس های آنها را در مجلات به چاپ می رساند.سپس فیلمی درباره ونزوئلا در اوج تنش در این کشور می سازد،چندین بار به ماموریت چاد می رود،(که یکی از آنها برای مصاحبه با باستان شناس فرانسوی« فرانسواز کلوستر» است که در تیبستی به گروگان گرفته شده است).سفر به الجزایر، بیافرا، ویتنام، شیلی، ساخت فیلم هایی چون سان کلمانته،گزارشگران،بخشی از مبارزه انتخاباتی،شماره صفر، و بنیان گذاری نخستین بنگاه فرانسوی عکاسان و گزارشگران مستقل از دیگر کوشش های او در این سال هاست که که هریک به ترتیب زمانی در این فیلم روایت می شوند.

مستند سال های عکاسی1977-1957 درسال 1983 برای نمایش در گردهمایی دیدارهای عکاسی آرل ساخته شد که ریمون دپاردون امسال مهمان افتخاری آن است.فیلم از مجموعه عکس ها و فیلم های دپاردون و تصویر درشت خود اوشکل گرفته که یک درمیان نمودار می شود و تصاویر را شرح می دهد.دپاردون رو به دوربین نشسته و اسلایدها را یک به یک نمایش می دهد و گاه با حرکات انگشت بر روی عکس ها آنها را توضح می دهد یا بی توضیح می گذارد.برای نمونه آنجا که عکسی از یک فیلم ساز یا هنرمند شناخته شده چون تروفو یا گدار در میان است ترجیح می دهد سکوت کند.فیلم با تصاویری سیاه و سفید از فیلم سان کلمانته دومین فیلم دپاردون که در بیمارستانی درایتالیا فیلم برداری شده آغاز می شود. پیرزنی جلو دری ایستاده و منتظر باز شدن آن است.تصویری بسیار قدیمی با دانه بندی درشت.پس از مکثی نسبتا طولانی پرستاری در را باز می کند و او وارد می شود.فیلم بردار نیز در پی او به درون می رود و از پیرزنانی که در سالن دیده می شوند فیلم می گیرد.آنان چیزهایی به او می گویند یا با همدیگر حرف می زنند. ناگاه پزشکی سر می رسد و به فیلم بردار نهیب می زند:«خجالت نمی کشید.اینجا بیمارستان است.بیرون بروید.این چه کاری است.شرم آور است.بروید بیرون.اینجا بیمارستان است.»سپس در را باز می کند و با بیرون کردن فیلم بردار در را به رویش می بندد.تصویر برش می خورد به تیتراژ و سپس چهره درشت دپاردون با نورپردازی نقطه ای که به شرح عکس هایش می پردازد.فیلم تا پایان سیاه و سفید می ماند.در پایان دپاردون لحظه ای بر روی یکی از عکس هایش درنگ می کند.نمای متوسط او را همراه با دستگاه اسلاید می بینیم. دپاردون بیم دارد که فیلم بردار ازگرفتن تصاویر باز ایستد از این رو از وی می خواهد که به کارش ادامه دهد.او در چند کلمه به بیننده می گوید که فیلمش به پایان رسیده. سپس از برنامه چند روز آینده اش می گوید و فیلم خاتمه می یابد.

فیلم سال های عکاسی نمونه موفقی از گونه خودنگاره سینمایی است.فیلم بر کوشش های حرفه ای این هنرمند مولف متمرکز می شود و ما از لابه لای تصاویر فیلم می توانیم سیر حرکت حرفه ای او از عکاسی تا ساخت مستند را دنبال کنیم:اشتیاق او به عکاسی و فیلم برداری از زمان کودکی و نوجوانی،نخستین عکس هایش که از روستا،مزرعه،خانواده و همسایگان و دوستانش گرفته تا عکس های حرفه ای او،گزارش های مشهور وفیلم های مستندش که همگی به ترتیب زمانی دنبال می شوند. و همه اینها بر پایه توانایی و استعداد فردی، سخت کوشی و همان گونه که ریمون دپاردون خود در این فیلم می گوید بر پایه بخت و اقبال و زندگی در اوج سال های عکاسی به سبک فتومونتاژ.فیلم هرچند به بازنمایی عکس ها و تکه های کوتاهی از فیلم های او در این سال ها می پردازد اما در واقع به گونه ای فشرده کار او به عنوان شکارچی تصویر در عصر فتومونتاژناژ رابه نمایش در می آورد.فیلم در پی نشان دادن زندگی خصوصی یا فردی این عکاس و مستند سازبرجسته نیست اما از لابه لای حرف های دپاردون و از دیدن عکس هایش می توان به جزییات زیادی از زندگی او و درک شرایط واقعی کارش پی برد.تصاویر او بدون احساس یا هیجان خاص روایت می شوند واین خود برخاسته از سبک ساده و بی پیرایه دپاردون و هنر بزرگ اوست.

عنوان فیلم در اصل چنین است:سال های کلاک کلاک/صدای شاتر دوربین به هنگام عکاسی.

Les années Déclic (1957-1977)

فیلمی از ریمون دپاردون و روژه ایکلیف،سیاه و سفید،1ساعت و 10 دقیقه،پخش از سبکه تلویزیونی آرته،فرانسه،سوم ژوئیه،2006